Automatyczne skrzynie biegów od kilku lat są powszechnie stosowane w samochodach osobowych i nie tylko. Można je coraz częściej spotkać w autach dostawczych, a w przypadku aut terenowych i SUV-ów stały się normą, wypierając skrzynię manualną.
Mamy kilka rodzajów skrzyń biegów automatycznych - poczynając od klasycznych poprzez Multitronic, Dsg, Cvt lub
z automatyczną zmianą biegów, która w istocie jest skrzynią manualną. Nie wdając się w szczegóły budowy, to w każdej skrzyni musi być olej, bez względu na jej rodzaj. Olej ma kluczowe znaczenie dla jej prawidłowego działania.
Po pierwsze, zgodnie z "powiedzeniem kto smaruje ten jedzie", olej jest potrzebny, żeby zmniejszyć opór związany z tarciem elementów takich jak:
- koła zębate,
- łożyska,
- elementy przesuwne.
Jego zadaniem jest zmniejszenie oporu ruchu tych elementów. Chyba każdy próbował przesunąć jakiś przedmiot i zauważył jak dużo siły trzeba włożyć w tę czynność, gdy jest on ciężki, a powierzchnia jest bardziej szorstka. Z drugiej strony, bez problemu przesuniemy ten sam przedmiot po lodzie. Olej to medium, które pozwala na pracę tłoków i zaworów w skrzyni automatycznej, a te z kolei umożliwiają załączanie biegów. Kolejna jego funkcja to odprowadzenie ciepła z układu zamkniętego jakim jest skrzynia biegów do chłodnicy. W większości samochodów występują chłodnice oleju skrzyni biegów - zwłaszcza w automatycznych.
Dlaczego konieczna jest wymiana oleju w automatycznej skrzyni biegów?
Ta czynność dotyczy wszystkich urządzeń, w których popularnie mówiąc "olej pracuje". Po pierwsze wszystko się starzeje, nawet olej syntetyczny. Gdy się starzeje, to pogorszeniu ulegają jego parametry. Po drugie, tam gdzie jest różnica temperatur powietrza, tam istnieją też warunki do powstawania pary wodnej i skraplania się wody. Takim miejscem jest właśnie skrzynia biegów. Nie są to duże ilości, ale w czasie 3 i więcej lat powstaje jej na tyle dużo , że może w istotny sposób pogorszyć właściwości oleju. Kolejnymi czynnikami wpływającymi na pogorszenie właściwości oleju to temperatura i zabrudzenia, które powstają w wyniku zużywania się elementów mechanicznych. Sadze powstające w wysokich temperaturach to kolejny czynniki wpływający na pogorszenie jakości oleju. Wszystko to powoduje, że olej traci swoje parametry. Stary olej gorzej chroni powierzchnie trące, gorzej przenosi siły wytwarzane przez sprzęgło hydrokinetyczne i zawory oraz gorzej odprowadza temperaturę. Staje się zbyt rzadki lub zbyt gęsty i brudny dla precyzyjnych hydraulicznych elementów sterujących i sprzęgieł, uruchamiających poszczególne biegi.
Jak wymienić olej w automatycznej skrzyni biegów ?
Najlepiej zrobić to według instrukcji producenta tej skrzyni lub producenta danej marki samochodu. Wielu różnych producentów samochodów używa tych samych skrzyń biegów. Ze względu na różnice związane z zastosowanymi sterownikami w poszczególnych modelach, zalecenia producenta mogą być inne dla poszczególnych aut. Jest to ważne w przypadku tzw. dynamicznej wymiany oleju oraz sprawdzaniu poziomu oleju przy wymianie statycznej.
Jaki olej wybrać ? Czy tylko ten z logiem producenta samochodu ?
Tutaj odpowiedź jest krótka, tzn. tylko odpowiedni do danej skrzyni! Firmy produkujące samochody nie są bezpośrednimi producentami olejów silnikowych, przekładniowych, a nawet płynów hamulcowych. To co możemy kupić w autoryzowanym salonie danej marki, często kupimy za połowę ceny w niezależnym serwisie lub sklepie motoryzacyjnym pod nazwą faktycznego producenta.
Jak często wymieniać olej ?
Według informacji serwisowej producenta skrzyni biegów lub producenta marki samochodu. Średnio przyjmujemy, że co około 80 tys. km.